Stress te lijf, beter in balans

Stress, we hebben er dagelijks mee te maken. Er is niets aan de hand als we ons er goed bij voelen, het is zelfs gezond. We hebben het nodig om goed te kunnen presteren, onszelf te motiveren en het beste uit onszelf te halen. Stress wordt pas ongezond wanneer we het niet afwisselen met ontspanning en herstel, oftewel stress moet aan en uit kunnen.

Een te hoge werkdruk, teveel drukte thuis, ingrijpende gebeurtenissen in ons leven, kleine of grote zorgen, conflicten of dagelijkse ergernissen kunnen stress opleveren. We kunnen daardoor uit balans raken. Veel en langdurige stress kan lichamelijke en/of psychische klachten veroorzaken.

Maar hoe werkt dat nou, hoe kan langdurige stress zorgen voor serieuze lichamelijke klachten?
Kort gezegd heeft dit te maken met ons stress-systeem, een ‘oersysteem’. Dit systeem werkt sinds de tijd dat wij als mens in de oertijd leefden nog steeds op dezelfde manier.

In de oertijd hadden we natuurlijk te maken met een heel ander soort stress: er was acute stress bij het zien van bijvoorbeeld een sabeltandtijger. Om dan hard weg te kunnen rennen of te kunnen vechten was een lichamelijke reactie waardoor je meer zuurstof in je spieren kon pompen, heel hard nodig!

Bij dreigend gevaar gebeurt het volgende in je lichaam:

  1. De hartslag gaat omhoog (om meer bloed door het lijf te kunnen pompen)
  2. De ademhaling gaat sneller (om meer zuurstof in het bloed te verkrijgen)
  3. De spierspanning verhoogt (om paraat te staan, weg te kunnen rennen)
  4. Alertheid verhoogt (omdat je heel goed op moet letten bij dreigend gevaar)
  5. Maag-darmen-libido-organen worden juist minder doorbloed (deze zijn tijdens een acute gevaardreiging minder van belang)


Deze reacties van ons stress-systeem zijn dus in zo’n acute situatie heel nuttig, het kan ons leven redden.

Tegenwoordig hebben we echter vooral te maken met minder acute dreigingen, zoals zorgen over bijvoorbeeld je gezondheid, toekomst, financiën, etc. Deze zijn langduriger van aard, de stress gaat niet meteen ‘uit’.

Als de stressreacties van langdurige aard zijn, kunnen klachten ontstaan:

  1. Hartklachten/hartkloppingen
  2. Ademproblemen
  3. Pijnklachten
  4. Doodmoe, minder concentratie
  5. Buikklachten.


Het is daarom nodig om het stress-systeem te leren kalmeren.

In de (psychosomatische-) oefentherapie leer je contact te maken met de eigen lichaams- en gevoelssignalen. Dit is nodig om zelf de stress te lijf te gaan en weer balans, rust en kracht te ervaren. Deze lichaams- en gevoelssignalen kun je leren herkennen en kalmeren via bijvoorbeeld aandachttraining, adem- en ontspanningstherapie.