Natuurlijk ademen

Als ademen op een natuurlijke en passende manier gaat, ben je je nauwelijks bewust van het feit dat je ademt. Ademen gaat vanzelf, gelukkig maar!
Een natuurlijke en passende manier betekent dat de adem zich aanpast aan wat je doet en hoe je je voelt: bij inspanning zoals traplopen of sporten, en tijdens momenten van stress zal de adem sneller gaan. Dit is functioneel, je lichaam heeft nu immers meer zuurstof nodig.
In rust/ tijdens ontspanning zal de adem juist langzamer gaan.
Als je last ervaart bij het ademen, bijvoorbeeld omdat je je benauwt voelt, het gevoel hebt niet diep door te kunnen ademen, vaak moet zuchten of andere klachten bij het ademen ervaart, dan is het goed om eens stil te staan bij de oorzaak ervan.
Soms heeft het te maken met een onbewust aangeleerd adempatroon omdat je bijvoorbeeld door een longaandoening ‘harder’ moet werken om te ademen.
Vaak heeft het te maken met (langdurige) stress, opgejaagd zijn, je (onbewust) gespannen voelen, zoals bij hyperventilatie vaak het geval is.

Hyperventilatie

Wanneer je gespannen bent of angstig, kan je lichaam in een stresstoestand raken. Het is alsof je lichaam zich voorbereidt op inspanning. Je gaat vanzelf sneller ademen en je hart gaat sneller kloppen.

Hyper (te veel) ventilatie (ademen) is geen aandoening, maar het is een reactie van het lichaam op stress, angst, zorgen, ongerustheid, overmatige inspanning of emoties.
Te snel of diep ademen bij weinig lichamelijke inspanning betekent dat het zuurstofgehalte in het bloed hoger wordt en het koolzuurgehalte te laag wordt. Een laag koolzuurgehalte kan allerlei klachten veroorzaken.

Klachten die bij hyperventilatie kunnen voorkomen:

  • Versnelde of verdiepte adem, onvermogen voldoende diep door te ademen, vaak zuchten (‘luchthonger’), gapen, steken in de borstkas, beklemming op de borst, prop in de keel;
  • Tintelingen of gevoelloosheid in vingers, armen, mond, gezicht, benen, voeten, etc;
  • Spierklachten: stijfheid van vingers of armen, benen, rondom de mond;
  • Duizeligheid, zwart worden voor de ogen, gevoel van verdoving of ‘er niet helemaal bij te zijn’, gevoel van flauw vallen, vermindering van concentratie, hoofdpijn;
  • Hartkloppingen, snelle hartslag, overslaan van hartslagen, kramp in de hartstreek, korte pijnlijke steken in de hartstreek;
  • Misselijkheid, opgeblazen gevoel, boeren, droogheid van de mond, diarree, obstipatie;
  • Vermoeidheid;
  • Koude handen of voeten, of juist gevoel van warmte in hoofd/ handen/voeten.

Hyperventilatie is beangstigend, het voelt alsof u onvoldoende zuurstof binnen krijgt. Het is echter belangrijk om te weten dat hyperventilatie niet gevaarlijk is.
Hyperventilatie kan in aanvallen voorkomen. Zo’n aanval kan bestaan uit een plotselinge gejaagde ademhaling, hartkloppingen of andere negatieve lichamelijke gevoelens. Er ontstaat angst, een gevoel van controle verliezen, of zelfs het gevoel dood te gaan. De angst versterkt de klachten en vaak is er angst voor herhaling.
Hyperventilatie kan er ook voortdurend zijn, zonder dat je merkbaar te snel of te diep ademt. Dan zijn er vaak vage klachten die constant aanwezig kunnen zijn.

Wat kan je zelf doen?

  • Soms helpt het om jezelf af te leiden, bijvoorbeeld door een scherp snoepje te nemen, iets ingewikkelds te gaan lezen waar je je op moet concentreren, dit kan de angstige gedachten afleiden.
  • Indien je een hyperventilatieaanval voelt opkomen kan het helpen om flink in beweging te komen. Kniebuigingen maken of de trap op en af lopen bijvoorbeeld.
  • Ga voorover gebogen zitten met de ellebogen op de knieën (en lees bijvoorbeeld een tijdschrift in deze houding) of buk voorover alsof je aan je schoen frutselt. De voorovergebogen houding zal de adem laten zakken.
  • Aanpakken van de oorzaak: probeer na te gaan hoe het hyperventileren is ontstaan. Omdat we ons niet altijd bewust zijn hoe en in welke mate we op stress of angst reageren, kan het zijn dat we de stressreactie onvoldoende herkennen. Het lichaam blijft als het ware gealarmeerd en gespannen. Tijdens de therapie kun je de signalen van stress leren herkennen.

Psychosomatische oefentherapie

Deze therapie richt zich op de lichamelijke klachten die zijn ontstaan of blijven aanhouden door stress/angst/zorgen, etc. Bij hyperventilatie betekent dat:

  • Informatie en voorlichting over hyperventilatie;
  • Aanleren van strategieën om hyperventilatie op te vangen of te voorkomen;
  • Aanpakken van de oorzaak van hyperventilatie via oefeningen, inzicht gevende gesprekken;
  • Aanleren angst- en stressmanagement technieken;
  • Vaardigheden vergroten in ontspanning, ademhaling, loslaten van overbodige spierspanning.

Ademtherapie volgens de methode van Dixhoorn

Bij deze adem- en ontspanningstherapie gaat het om het bewust worden van de spanning en de manier van ademen. Daarbij leert men manieren om een natuurlijke en ontspannen adembeweging te helpen herstellen.